کوتاه بودن روز عامل پدیده وارونگی هوا در فصل سرما/ حرکت آلاینده‌های هوا به سمت کوه

به گزارش خبرنگار مهر، معمولا در لایه پایین جو درجه حرارت هوا با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. بنابراین به طور طبیعی حرکت صعودی هوا به وجود می‌آید و آلودگی‌ها را با خود به طبقات بالای جو می‌برد و از محل تنفس دور می‌کند. ولی در بعضی از شرایط جغرافیایی خاص مانند احاطه شدن شهرها با کوه‌ها، لایه هوای گرم مانند سقف شیشه‌ای که بالای شهر را بپوشاند هوای سرد پایین را محبوس می‌کند و مانع از بالا رفتن و دور شدن آلودگی از سطح شهر می‌شود.

در این حالت، جریان هوا برعکس و باعث پایداری بیشتر هوا و تراکم گازهای آلاینده تا حد بسیار خطرناک می‌شود که در این صورت پدیده وارونگی ایجاد خواهد شد.

عواملی چون وجود هوای سرد و خشک، آسمان صاف و بدون ابر و هوای آرام و بدون باد موجب خواهد ‌شد تا هنگام شب تشعشع از زمین شدید شده و سطح زمین به سرعت حرارت خود را از دست دهد و خیلی زود سرد شود و وارونگی هوا پدید آید.

بر اساس آمارهای موجود در تهران بیش از دو سوم روزهای سال (حدود 250 روز) با پدیده وارونگی جوی روبرو است که این حالت بیشتر در پاییز و زمستان روی می‌دهد.

وارونگی هوا و افزایش آلاینده‌ها

محمدتقی زمانیان- معاون توسعه و پیش بینی سازمان هواشناسی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ایجاد وارنگی هوا افزود: در فصل سرما از آنجایی که طول روز از طول شب کوتاه‌تر است زمین گرمای خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد که در این حالت شاهد پدیده وارنگی هوا خواهیم بود.

نمونه‌هایی از پدیده وارنگی که هوای گرم مانع از بالا رفتن آلودگی هوا به سمت بالا شده است

معاون توسعه و پیش بینی سازمان هواشناسی ادامه داد: به دلیل وجود آلاینده‌های ناشی از خودروها و گرم کردن منازل سقف تراز وارنگی نمی‌تواند بالاتر برود از این رو آلودگی هوا در شهرها افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به میزان آلاینده‌های هوا در بخش‌های مختلف شهر تهران، توضیح داد: در صورتی که نظام جوی همراه با باد وجود نداشته باشد به طور طبیعی باد از سمت دشت به کوه در جریان است که موجب می‌شود آلاینده‌ها هوا را از سطح شهر به سمت کوه حرکت دهد.

زمانیان انجام عملیات ساختمان سازی را در افزایش آلاینده‌های هوا موثر دانست و یادآور شد: گرد و غباری که از انجام این نوع فعالیت‌ها ایجاد می‌شود موجب افزایش آلاینده هوا در بخش‌هایی از شهر خواهد شد.

معضلات گرد و غبار در فصول سرد سال

وی با اشاره به معضل ریزگردها، خاطر نشان کرد: وجود نظام جوی همراه با باد موجب کنده شدن ذرات از زمین می‌شود که در سال‌های اخیر شاهد ریز گردها در مناطق جنوب و جنوب غرب کشور هستیم. 

زمانیان در عین حال تاکید کرد: سرما در این پدیده اثری ندارد مگر در برخی شرایط که نیاز به وجود بادهای شدید برای بردن این گرد و غبار داریم.

معاون پیش بینی و توسعه سازمان هواشناسی در این باره توضیح داد: همزمان با بارش در مناطقی چسبندگی در غبارها ایجاد می‌شود که نیاز است باد با سرعت بیشتری این غبار را حرکت دهد.